شیر کنترل دستی | گلوب ولو Manual Globe Valve MGV 40-16
27,830,000 ﷼ – 1,089,000,000 ﷼شیر گلوب ولو
شیر گلوب ولو چیست؟
شیر کروی (شیر گلوب ولو) که با نام شیر بشقابی نیز شناخته می شود، از تجهیزات اساسی در صنایع به شمار می رود. این شیرها مطابق با استاندارد های معتبری نظیر BS 1868، BS 1873 و ASME B16.34 طراحی و تولید می شوند و به دلیل ساختار منحصر به فرد خود، نقش کلیدی در مدیریت جریان و تنظیم فشار سیال ها در سیستم های صنعتی ایفا می کنند.
از ویژگی های بارز این شیرها، امکان کنترل دقیق جریان با استفاده از مکانیسم باز و بستِ پیشرونده است که با چرخش دسته شیر انجام می شود. یکی از مزیت های مهم شیرهای بشقابی، ارتباط مستقیم بین فشار سیال و تعداد دور های دسته شیر است؛ به این معنی که با افزایش یا کاهش دورهای اعمال شده بر دسته شیر، می توان فشار سیال را به صورت خطی و قابل پیشبینی تنظیم کرد. این ویژگی باعث شده تا در محیط های صنعتی که نیاز به دقت بالا در کنترل پارامترها وجود دارد، گزینه ای ایده آل محسوب شوند.
برای مشاوره با کارشناسان ما و دریافت اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید
ما متعهد به ارائه خدمات و محصولاتی با بالاترین سطح کیفیت هستیم تا نیازهای شما به بهترین شکل ممکن برآورده شوند. تمامی محصولات ما مطابق با استاندارد بین‌المللی کیفیت تست می‌شوند.
با اطمینان خاطر انتخاب کنید، زیرا تمامی محصولات ما با پشتوانه‌ای از تجربه و تخصص در اختیار شما قرار می‌گیرند. ما با ارائه محصولات متنوع، شما را در انتخابی مطمئن همراهی می‌کنیم.
ما به صورت ۲۴ ساعته در تمام روزهای هفته آماده پاسخگویی به نیازها و مشکلات شما هستیم. تیم پشتیبانی ما همواره در کنار شماست تا تجربه‌ای راحت و بی‌دغدغه را برایتان فراهم کند.
شیر گلوب ولو در چه کلاس هایی تولید می‌شود؟
شیر گلوب ولو (کروی) بر اساس استاندارد ASME B16.34 در کلاس های فشاری مختلفی تولید می شوند که هر کلاس نشان دهنده حداکثر فشار مجاز در دمای مشخص است. این کلاس ها بهینه سازی شده اند تا با نیاز های متنوع سیستم های لوله کشی در صنایع مختلف هماهنگ باشند. در زیر به تفکیک کلاس های رایج شیر های کروی اشاره کرده ایم:
- گلوب ولو کلاس 150
- گلوب ولو کلاس 300
- گلوب ولو کلاس 600
- گلوب ولو کلاس 900
- گلوب ولو کلاس 1500
- گلوب ولو کلاس 2500
به دلیل طراحی داخلی و مسیر جریان، گلوب ولو افت فشار بیشتری نسبت به برخی دیگر از شیرها، مانند گیت ولو، دارد.
گلوب ولو می‌تواند از جنس‌های مختلفی مانند فولاد ضدزنگ، چدن، برنز و آلیاژهای مخصوص برای مقاومت در برابر شرایط خاص ساخته شود.
گلوب ولو برای گازها، مایعات و بخار مناسب است و برای سیالاتی با فشار یا دمای بالا نیز کاربرد دارد.
برای سیالات ساینده باید از گلوب ولو هایی با مواد مقاوم مانند فولاد ضد زنگ یا آلیاژهای خاص استفاده کرد.
برای انتخاب سایز مناسب، باید پارامترهایی مانند دبی، فشار کاری، نوع سیال و نیاز به کنترل جریان بررسی شود. انتخاب سایز اشتباه می‌تواند عملکرد سیستم را تحت تاثیر قرار دهد.
جهت دریافت مشاوره رایگان، با کارشناسان شرکت آذرسام در ارتباط باشید.
آنچه باید درباره شیر گلوب ولو بدانید!
انواع مدل های شیر های کروی کدامند و چه تفاوت هایی باهم دارند؟
شیرهای کروی (گلوب ولو) بر اساس طراحی بدنه و مسیر جریان سیال به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که هر یک ویژگی های منحصر به فرد و کاربردهای خاصی دارند. این تفاوت ها عمدتاً به الگوی مسیر جریان، میزان افت فشار، و نحوه نصب آنها مرتبط است. در ادامه به انواع مدل شیر کروی و تمایز های کلیدی آنها با یکدیگر پرداخته می شود:
شیر کروی Z شکل (Z-Body Type Globe Valve)
“شیر گلوب ولو” با طراحی خاص خود، مسیر جریان سیال را به شکل حرف Z هدایت می کنند. سیال پس از ورود، ابتدا ۹۰ درجه در انحنای اول به سمت دیسک شیر می چرخد و پس از عبور از دیسک، ۹۰ درجه دیگر در انحنای دوم تغییر جهت می دهد که در مجموع یک چرخش ۱۸۰ درجه ایجاد می شود. این تغییر جهت ناگهانی باعث افت فشار قابل توجه در سیستم می شود، به همین دلیل این مدل برای خطوطی که فشار سیال اهمیت کمتری دارد.
با این حال، به دلیل افت فشار بالا، استفاده از این شیر در خطوطی که شیر به طور مداوم باز است، توصیه نمی شود.
بر اساس استاندارد های صنعتی، این مدل به عنوان شیر پایه (Basic) در دسته شیر های کروی شناخته می شود و بیشتر در سیستم های با جریان غیر پیوسته کاربرد دارد.
شیر کروی Y شکل (Y-Body Type Globe Valve)
در این شیرها، استم (ساقه) و دیسک نسبت به نشیمنگاه با زاویه ۴۵ درجه قرار گرفته اند و مسیر جریان به شکل Y طراحی شده است. سیال با زاویه کمتری وارد شیر می شود و پس از عبور از دیسک، با چرخش ملایم تری خارج می گردد. این طراحی باعث کاهش افت فشار در مقایسه با مدل Z شکل و افزایش ضریب جریان (Cv) می شود، بنابراین برای خطوطی که نیاز به باز بودن مداوم شیر دارند، گزینه ایده آلی است.
همچنین، ساختار این شیرها مقاومت بالایی در برابر تشکیل رسوب دارد و حتی در خطوط تخلیه (Drain) که معمولاً بسته هستند، به راحتی قابل تمیز کاری است. این ویژگی ها باعث شده تا در سیستم های بخار پرفشار و خطوط انتقال سیالات چسبنده یا خورنده به طور گسترده استفاده شود.
شیر کروی زاویه ای 90 درجه (Angle Pattern Globe Valve)
این شیرها با ایجاد تغییر جهت ۹۰ درجه در مسیر جریان، جایگزین مناسبی برای ترکیب زانویی + شیر در خط لوله هستند. طراحی فشرده آنها امکان نصب در فضا های محدود یا نقاط خم لوله را فراهم می کند و نیاز به اتصالات اضافی را کاهش می دهد.
با این حال، به دلیل مقاومت پایین در برابر جریان، استفاده از آنها تنها برای سیالات تمیز (فاقد ذرات معلق) توصیه می شود. این مدل در سیستم های شیمیایی و خطوط خنک کننده که نیاز به تغییر جهت جریان دارند، کاربرد ویژه ای پیدا کرده است.
شیر بشقابی چه ویژگی هایی دارد؟
همانطور که در ابتدا ذکر کرده ایم، شیرهای بشقابی یا شیر گلوب ولو (Globe Valve) به دلیل شکل کروی بدنه که شبیه به یک کره است، به این نام شناخته می شوند. در ادامه به مهم‌ترین مشخصات فنی و ویژگی های آنها اشاره می کنیم:
- ساختار و مکانیسم عملکرد: در حالت عمودی (Straight Pattern) دیسک به صورت عمودی نسبت به نشیمنگاه (سیت) حرکت می کند. این طراحی باعث افت فشار بالا در مسیر جریان می شود، زیرا سیال مجبور است مسیر پر پیچ و خم و تغییر جهت ناگهانی را طی کند.
اما در حالت زاویه‌ای (Angle/Y-Pattern) دیسک با زاویه (معمولاً ۴۵ تا ۶۰ درجه) نسبت به نشیمنگاه حرکت می کند. این طراحی افت فشار کمتری ایجاد کرده و برای سیستم های پرفشار مناسب است. همچنین شکل کروی بدنه، استحکام ساختاری بالایی به شیر می دهد و آن را برای تحمل فشار های متوسط تا بالا ایده آل می سازد. - جهت جریان سیال: در شرایطی که احتمال جدا شدن قطعاتی مانند استم (ساقه) یا دیسک وجود دارد، جریان سیال باید از زیر دیسک وارد شود. این طراحی از آسیب به اجزای داخلی در صورت شکستن اتصالات جلوگیری می کند.
اگر هدف اصلی شیر، قطع و وصل کامل جریان و آب بندی دقیق باشد، جریان باید از بالای دیسک وارد شود. در این حالت، فشار خود سیال به نشستن بهتر دیسک بر روی نشیمنگاه کمک کرده و آب بندی را تقویت می کند. - قابلیت استفاده دوطرفه (Bidirectional Flow): شیر های گلوب ولو را می توان در هر دو جهت جریان (ورودی و خروجی معکوس) نصب و استفاده کرد. این ویژگی به دلیل آب بندی یکسان در دو طرف دیسک و نشیمنگاه امکان پذیر است. این خاصیت باعث می شود گلوب ولوها در سیستم هایی که نیاز به تغییر جهت جریان دارند، گزینه ای انعطاف پذیر محسوب شوند.
اجزای اصلی تشکیل دهنده شیر گلوب ولو چیست؟
عملگر یا محرک: عملگرها بخشی حیاتی برای کنترل باز و بستن شیر هستند. این قطعه به شکل چرخ دستی (Hand Wheel)، چرخ زنجیری، اپراتور دنده‌ای، محرک الکتریکی، الکترو هیدرولیک یا پنوماتیک طراحی می شود. انتخاب نوع محرک به نیاز سیستم بستگی دارد؛ برای مثال، در محیط های صنعتی پیچیده یا خطوطی که نیاز به کنترل دقیق جریان است، از محرک های خودکار مانند الکتریکی یا پنوماتیک استفاده می شود.
بوش یا آستین یوک (Yoke Sleeve): این قطعه از جنس آلیاژ آلومینیوم یا برنز ساخته می شود و وظیفه محافظت از ساقه (Stem) در برابر سایش و آسیب های مکانیکی را بر عهده دارد. بوش یوک در بلبرینگ‌ها نصب شده و به دلیل نقطه ذوب بالا و مقاومت در برابر خوردگی، در شرایط عملیاتی سخت نیز عملکرد پایدار دارد.
یوک (Yoke): یوک یک ساختار محکم و جداگانه است که برای مقاومت در برابر نیروهای رانشی ناشی از حرکت محرک طراحی شده است. این قطعه از فولاد کربنی ریخته‌گری ساخته می شود و با چهار پیچ به بدنه شیر متصل می گردد. طراحی یوک امکان دسترسی آسان به بخش‌های داخلی شیر و تهویه مناسب فضای آب بندی را فراهم می کند.
درپوش (Bonnet): درپوش از مواد مشابه بدنه شیر (فولاد ریخته‌گری یا فورج) ساخته می شود و ضخامت دیواره آن مطابق استاندارد API 600 انتخاب می شود. داخل درپوش، یک جعبه پر کننده عمیق برای قرار گیری حلقه های آب بندی تعبیه شده است. همچنین، یک بوش صندلی در پایین درپوش قرار دارد که هنگام باز بودن کامل شیر، آب بندی مجدد را امکان پذیر می سازد.
ساقه (Stem): ساقه از فولاد ضد زنگ ماشین کاری شده و به صورت یکپارچه ساخته می شود. این قطعه بدون چرخش، توسط یک حلقه یاتاقان به دیسک متصل می گردد و یک شانه مخروطی در پشت آن، آب بندی مؤثر را تضمین می کند. سطح صیقلی ساقه اصطکاک را کاهش داده و مقاومت در برابر خوردگی را افزایش می دهد. ابعاد ساقه مطابق استاندارد API 600 طراحی می شود.
بدنه (Body): بدنه شیر بر اساس استانداردهای ASME B16.34، API و BS ساخته می شود و در دو نوع ریخته گری و فورج تولید می گردد. اتصال بدنه به درپوش توسط پیچ و مهره و یک واشر فشاری انجام می شود. بدنه دارای بای پاس های یکپارچه ریخته گری است که امکان نصب اتصالات تخلیه (در صورت نیاز) را فراهم می کند. انتهای بدنه معمولاً به صورت جوش لب به لب یا فلنجی طراحی می شود.
دیسک (Disk): دیسک از فولاد ضد زنگ فورج شده ساخته می شود و به صورت شل روی ساقه نصب می گردد تا امکان چرخش آزادانه را داشته باشد. سطح تماس دیسک با ضخامت حداقل ۲ میلی متر پوشش داده می شود تا مقاومت در برابر سایش افزایش یابد. برخی مدل های دیسک قابلیت سازگاری با سیستم Stop Check را دارند.
حلقه صندلی (Seat Ring): حلقه صندلی از فولاد ضد زنگ ساخته شده و با حداقل ضخامت ۲ میلی‌متر طراحی می شود. این قطعه قابل تعویض است و معمولاً به بدنه جوش داده می شود. سطح آب بندی آن برای جلوگیری از نشت، پرداخت دقیقی دریافت می کند. تفاوت کنترل شده در سختی بین دیسک و حلقه صندلی، مطابق استاندارد API 600 حفظ می شود.
سیستم اتصال رزوه‌ای و جوشی: این سیستم از دو لایه آب بندی تشکیل شده است: ابتدا اتصال رزوه ای بین یوک و درپوش، و سپس آب بندی نهایی توسط جوش. این روش عمدتاً در شیرهای فورجی کوچک (تا ۲ اینچ) و کلاس‌های فشاری بالا (۹۰۰ تا ۴۵۰۰) استفاده می شود. آزمایشات غیرمخرب (NDT) برای اطمینان از آب بندی کامل انجام می گردد.
بدنه شیر بشقابی از چه موادی ساخته می شود؟
بدنه شیر کروی یا شیر بشقابی با توجه به نوع سیال، فشار کاری و درجه حرارت از مواد مختلفی ساخته می شود. این مواد شامل چدن نشکن، فولاد، استیل و آلیاژ آلومینیوم برنز می باشند. هر یک از این مواد برای شرایط خاصی مناسب هستند:
- شیر کروی چدنی: معمولاً برای سیالات آب با دمای حداکثر ۸۰ درجه سانتی‌گراد استفاده می‌شود.
- شیر کروی فولادی: در تاسیسات بخار، صنایع نفت و گاز، و پتروشیمی کاربرد دارد.
- شیر کروی استیل: برای سیالات اسیدی و محیط‌های مرطوب مناسب است.
- شیر کروی آلومینیوم برنز: در سیالات آب شور و محیط‌های خورنده استفاده می‌شود.
بدنه شیر های کروی به دو روش ریخته گری و فورج تولید می شوند و اتصالات آنها به صورت فلنجی، جوشی یا رزوه ای طراحی می گردد. این تنوع در مواد و روش های ساخت، امکان استفاده از شیر های کروی را در شرایط عملیاتی متنوع فراهم می کند.
مهم‌ترین نکات در انتخاب شیر کروی چیست؟
در انتخاب شیرهای کروی یا سوزنی، نسبت حداکثری و حداقلی دبی سیال در سیستم به عنوان معیار اصلی در نظر گرفته می شود. این پارامتر تعیین می کند که شیر تا چه اندازه می تواند جریان سیال را کنترل کند. پس از آن، سایز لوله، جنس لوله و جنس و نوع سیال نیز از عوامل مهم و تأثیر گذار در انتخاب شیر هستند.
یکی از انواع شیر های کروی، شیر کروی Z شکل است که به دلیل طراحی خاص خود، باعث چرخش ۱۸۰ درجه‌ای سیال می شود. این چرخش ناگهانی منجر به افت فشار قابل توجه و ایجاد صدای نامتعارف در سیستم می گردد. به همین دلیل، شیر های کروی Z شکل برای کنترل دقیق جریان سیال مناسب نیستند و بیشتر در سیستم هایی استفاده می شوند که افت فشار اهمیت کمتری دارد یا در خطوط بای پاس به کار می روند.
در نتیجه، هنگام انتخاب شیر کروی، باید به نوع طراحی بدنه (Z شکل، Y شکل یا زاویه ای)، افت فشار مجاز و نوع سیال توجه ویژه ای داشت تا عملکرد بهینه و مطمئن در سیستم تضمین شود.
ابعاد استاندارد شیر گلوب ولو طبق ASME B16.10 چگونه است؟
ابعاد استاندارد شیر های گلوب ولو (Globe Valve) طبق استاندارد ASME B16.10 شامل طول، ارتفاع، قطر و سایر ابعاد کلیدی است که برای اطمینان از سازگاری و عملکرد مناسب در سیستم های لوله کشی تعیین شده اند. در زیر جدولی از ابعاد و وزن های تقریبی شیرهای گلوب ولو بر اساس استاندارد ASME B16.10 را برای شما ارائه کرده ایم:
تفاوت بین گیت ولو و گلوب ولو چیست؟
- افت فشار: گلوب ولو به دلیل طراحی داخلی و تغییر جهت ناگهانی جریان سیال، افت فشار قابل توجهی ایجاد می کند. در حالی که گیت ولو کمترین افت فشار را دارد یا حتی بدون افت فشار، جریان سیال را به صورت مستقیم عبور می دهد.
- کاربرد: شیر کروی برای کنترل دقیق جریان (تنظیم دبی سیال) مناسب است و می توان آن را به صورت نیمه باز استفاده کرد. گیت ولو تنها برای قطع و وصل کامل جریان طراحی شده است. نیمه باز کردن آن به آب بندی شیر آسیب می زند.
- هزینه و تعمیرات: گیت ولو به دلیل ساختار ساده تر، هزینه تولید و تعمیرات کمتری دارد. این در حالی است که گلوب ولو طراحی پیچیده تر آن باعث هزینه بالاتر و تعمیرات دشوار تر می شود.
- مکانیسم عملکرد: گیت ولو امکان باز و بست سریع را فراهم می کند. اما گلوب ولو باز و بست آن تدریجی است و برای تنظیم جریان به صورت پلکانی استفاده می شود.
- نوع مجرابند (Disc/Plug): گلوب ولو مجرابند آن به شکل گوه ای طراحی شده و با حرکت عمودی، جریان را مسدود می کند. اما گیت ولو مجرابند آن معمولا صفحه ای است و به صورت افقی جریان را قطع می کند.
- آب بندی: گلوب ولو آب بندی بسیار محکم تری دارد و برای سیستم های حساس به نشتی مناسب است. اما گیت ولو آب بندی آن در مقایسه ضعیف تر است و بیشتر برای قطع و وصل کامل کاربرد دارد.
- قابلیت تغییر جریان: گلوب ولو امکان تغییر سرعت و جهت جریان را فراهم می کند. گیت ولو تنها قابلیت قطع و وصل جریان را دارد و نمی توان از آن برای تنظیم استفاده کرد.
شیرهای کروی (بشقابی) در چه صنایعی مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
| صنعت | کاربرد شیر کروی |
| نفت و گاز | کنترل جریان نفت خام، گاز طبیعی، بنزین و گازوئیل در پالایشگاه‌ها، ایستگاه‌های تقسیم نفت و حفاری. |
| شیمیایی | کنترل جریان اسیدها، بازها، حلال‌ها و سایر مواد شیمیایی. |
| پتروشیمی | کنترل جریان پلیمرها، مواد حفاظتی، رنگ‌ها و رزین‌ها. |
| آب و فاضلاب | کنترل جریان آب، مواد شیمیایی و فاضلاب در سیستم‌های تصفیه. |
| برق | کنترل جریان مواد خنک‌کننده و سیالات در نیروگاه‌ها. |
| غذایی | کنترل جریان روغن‌ها، شیرینی‌جات، شکر، شیر، آبمیوه و سایر مواد غذایی. |
مهم‌ترین مزایای استفاده از گلوب ولو چیست؟
کاربرد های متنوع: این شیر ها هم برای قطع و وصل کامل جریان سیال و هم برای تنظیم و کنترل دقیق آن قابل استفاده هستند.
آب بندی مطمئن: طراحی مخروطی شکل دیسک در شیر کروی، سطح تماس با نشیمنگاه را افزایش داده و در نتیجه، آب بندی کامل و بدون نشتی را تضمین می کند.
تعمیر و نگهداری آسان: شیر های کروی به گونه ای طراحی شده اند که امکان تعمیر و نگهداری آن ها بدون نیاز به خارج کردن شیر از خط لوله وجود دارد.
دسترسی به قطعات یدکی: به دلیل استفاده گسترده از شیر های کروی در صنایع مختلف، قطعات یدکی آن ها به راحتی در بازار موجود است.
سرعت واکنش بالا: فاصله کم بین دیسک و نشیمنگاه در حالت باز و بسته، سرعت واکنش شیر را افزایش می دهد.
نگهداری و روکش مجدد نشیمنگاه آسان: به آسانی و بدون صرف وقت زیاد می توان نشیمنگاه شیر را نگهداری و یا روکش مجدد کرد.
عملکرد به عنوان شیر بازرسی: در صورت عدم اتصال دیسک به ساقه، شیر کروی می تواند به عنوان یک شیر بازرسی مورد استفاده قرار گیرد.
